Viêm túi chứa tinh trùng là bệnh thường gặp trong nam khoa, phần nhiều là bệnh bội nhiễm của viêm đường niệu, viêm túi chứa tinh hoàn. Trên lâm sang có đặc điểm là túi chứa tinh trùng sưng to, thắt lưng và bụng dưới đau đớn. Có thể chia bệnh này thành viêm túi chứa tinh trùng cấp tính, viêm túi chứa tinh trùng mạn tính và viêm túi chứa tinh trùng có tính đặc dị (lao túi chứa tinh trùng, cảm nhiễm vi khuẩn boussinesq ở túi chứa tinh trùng). Đông y không có tên gọi bệnh này, nhưng căn cứ vào triệu chứng lâm sàng của nó, giống như bệnh tử ung, bệnh sa nang và bệnh tử thống. Phần nhiều thấy các loại chứng bệnh thấp nhiệt ở hạ tiêu, cảm nhiễm hàn thấp, lao thương do ăn uống, can khí uất kết.
Do thấp nhiệt hạ tiêu
Nguyên nhân : Người bệnh vẫn có bệnh lí viêm đường niệu, viêm tiền liệt tuyến, tích lại thành thấp nhiệt ở hạ tiêu. Sinh hoạt không thận trọng một tý sẽ có thể phát sinh ra bệnh này. Phần nhiều thấy ở viêm túi chứa tinh trùng cấp tính.
Triệu chứng: Có những biểu hiện như túi chứa tinh trùng sưng đau rõ rệt. Đau lan lên cả hông và bụng dưới. Da của túi chứa tinh hoàn tấy đỏ, ấn vào thấy đau nhói rát bỏng. Sốt cao rét run. Đầu đau, miệng khát. Nước tiểu vàng, đỏ, mạch huyền sác, lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng nhẫy…
Nguyên tắc điều trị: Thanh lợi thấp nhiệt, sơ tiết quyết âm
Bài thuốc chọn dùng: Long đảm tả can thang gia giảm.
Các vị thuốc chọn dùng: Long đảm thảo, sài hồ, mộc thông, sơn chi, hoàng cầm, xa tiền nhân, trạch tả, đương quy, sinh địa, hạt quýt, huyền hồ sách…
Căn cứ vào bệnh trạng, bác sĩ đã thực tế điều trị cho một nam giới 28 tuổi. Bác sĩ thấy người bệnh mặt đỏ, toàn thân mệt mỏi, vô lực. Hông và thắt lưng đau đớn. bụng dưới co giật. Tinh hoàn sa sệ xuống, đau đớn. Tiểu tiện bỏng rát, phân ra liền. Ngục bụng đầy tức, không thiết gì ăn uống. Kiểm tra thấy thân nhiệt 38 độ C. Túi chứa tinh trùng sưng to, đầu đuôi khó phân biệt, sờ vào thấy đau dữ dội. Tinh hoàn không bình thường. Mạch huyền, tế. Lưỡi đỏ, rêu lưỡi mỏng, trắng. Chứng bệnh này thuộc thấp nhiệt nội uẩn, lưu trệ ở hạ tiêu, gây bệnh ở túi chứa tinh trùng. Điều trị cần thanh lợi thấp nhiệt, tiêu thũng chỉ thống bằng bài thuốc gồm các vị: Long đảm thảo 10 gam, chi tử 10 gam, hoàng cầm 10 gam, sài hồ 10 gam, sinh đĩa 15 gam, xa tiền nhân 10 gam, trạch tả 10 gam, hạt quýt 30 gam, huyền hồ sách 10 gam, bạch hoa xà thiệt thảo 30 gam, hoàng bá 10 gam, bồ hoàng 15 gam, ngân hoa 10 gam. Sau khi uống 7 ngày thuốc trên đã hết sốt và đau cũng đã giảm dần và hết. Vẫn tiếp tục uống thêm 7 thang nữa thì túi chứa tinh trùng đã tiêu sưng. Ấn vào đã không còn thấy đau nữa. Hiệu quả điều trị rất tốt. Tiếp tục uống thêm 7 thang nữa, tất cả các triệu chứng bệnh đã hết, khỏi bệnh.
Trong ca bệnh này, người bệnh vốn hay uống rượu, hút thuốc lá, thường ăn uống nhiều món cao
lương mĩ vị, làm cho thấp nhiệt nội uẩn. Ăn uống no say lại đi đêm về hôm cảm lạnh nên phát ra bệnh này. Đã chọn bài thuốc long đảm tả can thang gia giảm để thanh lợi thấp nhiệt, tiêu viêm chỉ thống. Thuốc chữa đúng bệnh nên hiệu quả điều trị rất tốt
